Η γυναίκα και ο ρόλος της σε οριακές καταστάσεις επιβίωσης μέσα από μαρτυρίες προσφύγων του 1922



Τα γεγονότα: Η πρόσφυγας Κ. Καλλίδου αναφέρει ότι έμειναν 2 εβδομάδες μέσα στο καράβι μέχρι να φτάσουν στον Πειραιά. Εκεί, τους κρατήσαν 20 μέρες μέσα σε περιφραγμένες με σύρματα εκτάσεις σε κατάσταση καραντίνας, τους κουρέψανε και τους γδύσανε για την αποφυγή ασθενειών. Στη συνέχεια τους πήγαν με καράβι στην Θεσσαλονίκη και τους εγκατέλειψαν εκεί, όπου αναγκάστηκαν να ζητιανέψουν για να ζήσουν. Αργότερα τους τοποθέτησαν προσωρινά σε στρατιωτικούς θαλάμους και τελικά τους έχτισαν σπίτια. (ολόκληρη την μαρτυρία μπορείτε να την διαβάσετε εδώ)

Τα συναισθήματα: Για την περιπέτεια της προσφυγοπούλας (αλλά και όλων των προσφύγων) αισθανόμαστε αρχικά μια μεγάλη συμπόνια για τους ανθρώπους αυτούς που πέρασαν τόσα πολλά στη ζωή τους. Στεναχωριόμαστε για τις άσχημες καταστάσεις που αντιμετώπισαν και αισθανόμαστε και μια οργή που δεν βρέθηκε μια αμεσότερη και καλύτερη λύση για την αποκατάσταση αυτών των ανθρώπων από την πρώτη στιγμή που ήρθαν στην χώρα μας. Παρ’ όλα αυτά, χαιρόμαστε και ανακουφιζόμαστε που στο τέλος μπαίνουν σε ένα σπίτι και σιγά σιγά συνηθίζουν την καινούρια τους ζωή. Τέλος, τους θαυμάζουμε για την ψυχική δύναμη που έδειξαν και δεν το έβαλαν κάτω στις δύσκολες αυτές συνθήκες.

Πιθανά προβλήματα: Από την έλευση τόσο μεγάλου αριθμού προσφύγων είναι πιθανό να είχαμε πολλές κοινωνικές αναταραχές στην Ελλάδα σχετικά με αντιδράσεις για τον τρόπο και τον τόπο της αποκατάστασης τους. Οι αρρώστιες, οι θάνατοι από ασιτία και η έλλειψη στέγασης είναι ένα άλλο πρόβλημα που θα παρουσιάστηκε. Ακόμη οι πρόσφυγες, ταπεινωμένοι και εξευτελισμένοι καθώς ήταν ίσως να δημιουργούσαν άσχημες καταστάσεις στην χώρα από αντίδραση στις περιπέτειες τους. Επίσης, μεγάλη ήταν η πιθανότητα να εμφανιστούν φαινόμενα κοινωνικού ρατσισμού ανάμεσα σε πρόσφυγες και γηγενείς. Τέλος, υπήρχε ο κίνδυνος επιδρομής γειτονικών λαών στις βόρειες περιοχές που κατοικούσαν οι πρόσφυγες (Μακεδονία, Θράκη) λόγω της ελλιπούς ασφάλειας που θα υπήρχε στις περιοχές αυτές

Θετικά σημεία: Οι γηγενείς κατανοούσαν την δύσκολη θέση στην οποία βρίσκονταν οι πρόσφυγες και προσπαθούσαν να τους βοηθήσουν, έστω και πετώντας μόνο ένα κέρμα όταν αυτοί αναγκάζονταν να ζητιανέψουν. Παρά τις τεράστιες δυσκολίες, η πίστη που είχαν οι πρόσφυγες δεν χάθηκε – αντίθετα μάλιστα ίσως να ενδυναμώθηκε. Σε βάθος χρόνου χτιστήκανε σπίτια για τους πρόσφυγες – το κράτος δεν αδιαφόρησε για αυτούς. Επίσης, οι πρόσφυγες έχοντας περάσει αμέτρητες δυσκολίες οι αξίες που θα μεταδώσουν στα παιδιά τους δεν θα αφορούν την συσσώρευση υλικών αγαθών γιατί μέσα από τις τόσες δυσκολίες έχουν μάθει να δίνουν σημασία στα πράγματα που πρέπει.

Εναλλακτικές λύσεις: θα μπορούσε το κράτος να οργανωθεί καλύτερα και γρηγορότερα για την αντιμετώπιση αυτής της κατάστασης. Μπορούσε να παρέχει φαγητό, ρουχισμό και υποδήματα από την πρώτη στιγμή άφιξης των προσφύγων. Επίσης έπρεπε να λάβει υπ’ όψιν του τον ψυχολογικό παράγοντα και την άσχημη κατάσταση στην οποία βρίσκονταν οι πρόσφυγες και να βελτιώσει τις προσωρινές συνθήκες διαβίωσης τους.
 Η αντιμετώπιση των γηγενών θα μπορούσε να είναι πιο συμπονετική απέναντι τους και να τους υποστηρίξει στην δύσκολη αυτή κατάσταση.

Συμπεράσματα – κρίσεις: Οι περισσότερες μαρτυρίες προσφύγων που έχουμε για τα πρώτα χρόνια της εγκατάστασης τους στην Ελλάδα είναι από γυναίκες. Αυτό συμβαίνει γιατί πολλοί άντρες σκοτώθηκαν από τους Τούρκους ή πιάστηκαν αιχμάλωτοι για να δουλέψουν ως εργάτες ή κατέληξαν στα τάγματα εργασίας. Έτσι, όλο το βάρος και οι ευθύνες  για την επιβίωση έπεσαν στις γυναίκες. Ενώ ο ρόλος της γυναίκας ήταν γενικά περιορισμένος στις υποθέσεις του σπιτιού, ξαφνικά καλείται να αντιμετωπίσει καινούριες καταστάσεις και μάλιστα σε ξένο έδαφος χωρίς την υποστήριξη του συζύγου της ή όλης της οικογένειας της. Έτσι, εύκολα κάποιοι μπορεί να την εκμεταλλευτούν. Η γυναίκα - πρόσφυγας που δεν έχει ξαναδουλέψει στην ζωή της (ή έχει δουλέψει μόνο σε αγροτικές εργασίες) φτάνοντας στην Αθήνα ή σε οποιαδήποτε άλλη ελληνική πόλη θα ζητήσει οποιαδήποτε εργασία και θα πιστέψει οτιδήποτε της πουν μπροστά την ανάγκη της για επιβίωση.
Στη σημερινή εποχή το φαινόμενο αυτό δεν έχει εκλείψει: πέρα από τις περιοχές που μαστίζονται από τον πόλεμο συχνό είναι πια το φαινόμενο της σεξουαλικής εκμετάλλευσης των γυναικών, κυρίως από χώρες της Ασίας και της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, οι οποίες θέλοντας να βοηθήσουν οικονομικά την οικογένεια τους εμπιστεύονται αυτούς που τους υπόσχονται επαγγελματική αποκατάσταση σε κάποια άλλη χώρα και τελικά καταλήγουν στην πορνεία, χωρίς περιθώριο αντίδρασης γιατί βρίσκονται ξένες σε μια ξένη χώρα.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου